Ανδρέας Λεντάκης, Ρωμανός ο Μελωδός, Κώστας Βάρναλης και στρατευμένη τέχνη (Δωρικός)

Για τις ανάγκες μιας εργασίας σχετικά με τη στρατευμένη τέχνη χρειάστηκε να ανατρέξω ξανά στο βιβλίο του Ανδρέα Λεντάκη, Ρωμανός ο Μελωδός, Κώστας Βάρναλης και στρατευμένη τέχνη, που είχα διαβάσει πριν από χρόνια. Στο Επίμετρο ΙΙ (σελ. 177 κ.ε., που επιγράφεται Τα Μαρασλειακά, ο συγγραφέας Ανδρέας Λεντάκης παραθέτει "αυτούσιο το απόσπασμα που αναφέρεται στα Μαρασλειακά και στην παύση του ποιητή Βάρναλη, καθώς και για το ποίημά του Η μάνα του Χριστού από το Φως που καίει, όπως δημοσιεύτηκε στα "Φιλολογικά απομνημονεύματα". Γράφει ο ποιητής:

 

«Αυτή η Πολιτεία των Δυνατών, αυτή η ιερή Πατρίδα δεν είναι η ελληνική πολιτεία και πατρίδα. Είναι όλες εκείνες οι πολιτείες και πατρίδες (και μαζί με αυτές και η ελληνική), που σύρανε τους λαούς στον παγκόσμιο πόλεμο και σκοτώσανε έντεκα μιλιούνια ανθρώπους σα να ήτανε μύγες, ενώ κανένας από αυτούς δεν είχε την όρεξη ούτε και το συμφέρο να πεθάνει για τους Κηφήνες. Αφού περάσανε τα χρόνια, όλος ο κόσμος, όλοι οι ιστορικοί το μολογάνε αβέρτα, πως δεν έγινε ως τα σήμερα μεγαλύτερό έγκλημα και μεγαλύτερη ατιμία ενάντια στον πολιτισμό, ενάντια στην ανθρωπότητα, από τον παγκόσμιο πόλεμο του 1914-1918 (τον ορίζω γιατί θα έχουμε και άλλον όπου να 'ναι!). Υποθέτω πως ένας ποιητής δεν θα περιμένει τους ιστορικούς να του δώσουνε το δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί λίγο νωρίτερα, σα θύμα κι αυτός, για λογαριασμό όλων των θυμάτων.

 

Ούτε, λοιπόν, για την ελληνική πατρίδα, ούτε για την ελληνική σημαία γίνεται λόγος στο απόσπασμα αυτό. Μα για όλες τις πατρίδες και για όλες τις σημαίες. Η δεύτερη κατηγορία εναντίον μου ήταν πως "έβρισα" την Παναγία! Όποιος διάβασε το ποίημα της Μάνας του Χριστού  δεν πιστεύω να συνάντησε πουθενά καμία βρισιά. Αυτό το ποίημα έχει απαγγελθεί πολλές φορές από διάφορους μπροστά σε πολύν κόσμο κι ωστόσο όλοι συγκινηθήκανε (καλά ή κακά, είναι άλλο ζήτημα!) κιαι κανένας δεν βρήκε την περίφημη βρισιά της Εστίας. ρώτα πρώτα θα ήτανε πολύ γελοίος ανθρωπάκος αυτός, που θα μπορούσε να έχει προηγούμενα με τα υπερφυσικά όντα κάθε θρησκείας και κάθε μυθολογίας! Όσο για μένα όλες οι υπερφυσικότητες και οι μεταφυσικότητες είναι έξω από την πνευματική και συναισθηματική ζωή μου. Αν η Παναγία μου κίνησε το ποιητικό μου ενδιαφέρο είναι γιατί μπορούσε εύκολα να γίνει η Μάνα-Σύμβολο, ο τύπος όλων των μανάδων, που κλαίνε και δέρνονται, όταν τους αδικοσκοτώνουνε τα παιδιά τους, ο τύπος και το σύμβολο της πραγματικής μητρότητας, που μπορεί να φτάσει ως την έσχατη προστυχιά και ίσαμε το έγκλημα για να σώσει το πλάσμα της. Αυτό δεν ήτανε βρισιά ούτε ενάντια της μάνας ούτε ενάντια στα θεία! Ένας άθρησκος άνθρωπος δε βρίζει τα θεία (πώς να τα βρίσει, αφού δεν τα πιστεύει!). Εκείνοι τα βρίζουν, που τα καπηλεύονται. Οι γνωστές βλαστήμιες: "το Χριστό σου!", "την Παναγία σου"! "τα πεθαμένα σου"! είναι αποκλειστικό δικαίωμα εκείνων που "πιστεύουνε"  στα θεία και φοβούνται το θάνατο όσο και την Αλήθεια! (σελ. 193-194)