Ημέρα βιβλίου,
λέει, η σημερινή, 23 του Απρίλη. Μου έρχεται στον νου η φιλόλογος που μας έκανε αρχαία και νέα ελληνικά
στη γ΄ γυμνασίου, στο 11ο Γυμνάσιο Πειραιά. Έμενε στη γειτονιά μου, πολύ κοντά
στο σπίτι μου. Όταν το ανακάλυψα, πολύ αργότερα, την επισκεπτόμουν κάπου κάπου.
Κάποιες φορές, λοιπόν, αυτή η φιλόλογος, με αφορμή κείμενα του σχολικού
βιβλίου, έφερνε στην τάξη τα ίδια τα βιβλία από το σπίτι της. Μας τα έδειχνε.
«Αυτό είναι το βιβλίο απ ‘ όπου προέρχεται το κείμενο του σχολικού», μας έλεγε.
Και μας διάβαζε μέσα από αυτά σελίδες. Όχι τα αποσπάσματα που είχε το σχολικό
... Άλλα. Λίγο πιο πριν, λίγο πιο μετά, λίγο παραδίπλα.... Την ώρα που
διάβαζε δεν ακουγόταν τίποτα στο τμήμα.
Ήταν η καλή μας η γιαγιά, που
μας διάβαζε ιστορίες ...
Θυμάμαι μας είχε διαβάσει αποσπάσματα από το "Νούμερο 31328"
του Βενέζη και ένα ολόκληρο διήγημα του Σαμαράκη, το "Γραφείο ιδεών" από
τη συλλογή "Αρνούμαι", το εκτενέστερο.
Αυτό ήταν. Κόλλησα.
Πήγα ο ίδιος και τα αγόρασα αυτά τα βιβλία. Ήταν τα πρώτα δύο βιβλία που
αγόρασα και τα πρώτα που διάβασα από την αρχή ως το τέλος.
Με τη φωνή της …
Κάποια χρόνια αργότερα, ένας σοφός πανεπιστημιακός δάσκαλος στο
πανεπιστήμιο Ιωαννίνων που δίδασκε Θεωρία Λογοτεχνίας, αναφερόταν συνεχώς σε
βιβλία άγνωστα και σε συγγραφείς άγνωστους για μας τότε (και για τώρα, πολλά
και πολλοί ... ). Μας έλεγε: "το έχω κι αυτό στη βιβλιοθήκη μου... Κι αυτό
το έχω στην έκδοση τάδε στα γερμανικά. Κι αυτό στην έκδοση δείνα στα γαλλικά.
Και το άλλο στα ρώσικα ...". Το έλεγε με ικανοποίηση... Προσωπικά τον
θαύμαζα... Φανταζόμουν τη βιβλιοθήκη του … «Πόσα βιβλία να ΄χει, άραγε; Και τα
΄χει διαβάσει όλα;», αναρωτιόμουν. Όταν μερικά χρόνια αργότερα τον
επισκέφτηκα στο διαμέρισμά του, στην οδό Αραχώβης, έμεινα έκπληκτος. Ο αριθμός
των τόμων ασύλληπτος. Πόση γνώση συγκεντρωμένη εκεί… Η βιβλιοθήκη του Μπόρχες: ένα κλειστό σύστημα, που
ταυτόχρονα, ανοιγόταν στο άπειρο. Οφείλω και σε αυτόν πολλά ...
Στον στρατό
πάλι, διάβαζα. Στο 525 Μ.Τ.Π. στο Κιλκίς. Λίγο, είναι η αλήθεια....Τρέχαμε όλη
μέρα (κι όλη νύχτα). Μαύρη μαυρίλα... Πού καιρός... Ωστόσο, το βιβλίο
ήταν για μένα ένας τρόπος να ξεφεύγω από τον κομφορμισμό και τη βλακεία που την
έκοβες με το μαχαίρι ... Είχα εντοπίσει ένα βιβλιοπωλείο, χαρτοπωλείο μάλλον,
στο Πολύκαστρο, που είχε και κάποια, ελάχιστα, βιβλία. Σε κάποιες εξόδους μου
το επισκεπτόμουν. Είχα αγοράσει Λουντέμηδες, θυμάμαι, σ΄ εκείνες τις κλασικές
εκδόσεις με τα μπορντώ σκληρά εξώφυλλα. Δεν είχε και τίποτα άλλο αξιόλογο, εδώ
που τα λέμε ... Στη μετάθεσή μου στην Αθήνα, στα ΚΑΑΥ του Αγίου
Ανδρέα διάβαζα περισσότερο. Ήταν πιο ρέκλα η υπόθεση εκεί, ιδίως το χειμώνα.
Στις σκοπιές έξω από τους οικίσκους του ΥΠΕΘΑ και των στρατηγών διάβαζα το «Ζ»
του Βασιλικού και τη βιογραφία του Παζολίνι....
Τα πρώτα
χρόνια μετά την απόλυσή μου, διάβαζα τρελά. Νομίζω ότι, αν έμαθα κάτι, πρέπει
να το έμαθα εκείνα τα χρόνια.... Ούτε ξέρω πόσες δραχμές είχα δαπανήσει σε
βιβλία εκείνον τον καιρό.
Τα βιβλία
δημιουργούν αντισώματα. Στην ανοησία, στον σκοταδισμό και στις προκαταλήψεις.
Δημήτρης Φωτεινόπουλος
