Το 1963 η Χάννα Άρεντ, γερμανoεβραία πολιτική
επιστήμων, δημοσίευσε το βιβλίο της "Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ: η
κοινοτοπία του κακού". Θέμα του βιβλίου αυτού είναι η δίκη του λοχαγού των
Ες Ες, Άντολφ Άιχμαν στο Ισραήλ, την οποία κάλυψε ως ανταποκρίτρια του
περιοδικού «The New Yorker». «Είμαι της άποψης πως το κακό δεν είναι ποτέ
ριζικό, αλλά μονάχα ακραίο, και ότι δεν έχει ούτε βαθύτητα ούτε κάποια
δαιμονική διάσταση. Το κακό δύναται να κατακυριεύει τα πάντα και να σαρώνει τον
κόσμο ολόκληρο, ακριβώς γιατί διασπείρεται σαν μύκητας. ... Εδώ έγκειται η
ρηχότητά του ...», έγραφε. Ο Άιχμαν παρουσιάζεται ως ένας τυπικός
γραφειοκράτης, ένα άχρωμο ανθρωπάκι με φτωχή σκέψη, υπάκουος σαν πτώμα, που θα
υπέγραφε και την καταδίκη της μάνας του αν υποχρεωνόταν. Κάθε άλλο παρά ένα
τέρας, όπως ήθελε να τον εμφανίσει στο δικαστήριο το κατηγορητήριο και η
ισραηλινή προπαγάνδα. Τα ειδεχθέστερα εγκλήματα είναι δυνατόν να διαπραχθούν
από τους πλέον ρηχούς και συνηθισμένους ανθρώπους: από στενόμυαλους
γραφειοκράτες, οι οποίοι ούτε φανατικοί είναι ούτε από μίσος διακατέχονται.
Είναι απλώς ανίκανοι να σκεφτούν το κακό που διαπράττουν και να πάρουν τη θέση
του άλλου... Είναι ανίκανοι να κατανοήσουν τι κάνουν.
Hannah Arendt, 1906-1975
Ο Άιχμαν αντιπροσωπεύει την απουσία σκέψης, την
απουσία εσωτερικής διάστασης της συνείδησης .... Ήταν ασφαλώς ένας άνθρωπος που
είχε στείλει εκατομμύρια Εβραίους στους θαλάμους αερίων, αλλά το κίνητρό του
δεν ήταν ο αντισημιτισμός. Έγινε Ναζί επειδή του άρεσε να πηγαίνει με το
πλήθος. Τα εγκλήματά του ήταν η απόδειξη της «κοινοτοπίας του κακού. Το
πρόβλημα με τον Άιχμαν ήταν ότι και αυτός όπως και πολλοί άλλοι, ήταν τρομακτικά
-ακραία φυσιολογικός !
Η Χάννα Άρεντ πέθανε στις 4 Δεκέμβρη του 1975.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου