Ζίγκφριντ Κρακάουερ, Η γραφομηχανούλα

Στο βιβλίο "Η γραφομηχανούλα" του Ζίγκφριντ Κρακάουερ (1889-1966) παρακολουθούμε μια ιδιάζουσα ερωτική σχέση: ο αφηγητής ερωτεύεται τη γραφομηχανή του. Μια γραφομηχανούλα, αβρή και λεπτεπίλεπτη, που περιήλθε στην κατοχή του υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ο έρωτάς του για αυτήν είναι κεραυνοβόλος. Και όπως όλοι οι κεραυνοβόλοι έρωτες, γεμάτος πάθος και ευγένεια.
Η αλλόκοτη αυτή συνύπαρξη διανύει όλα τα στάδια μιας τυπικής ερωτικής σχέσης: ακατανίκητη έλξη, μυστήριο, πάθος, ζήλια, προδοσία, απομάγευση, εγκατάλειψη.

Μας λέει ο αφηγητής: "Από την πρώτη στιγμή αγάπησα τη μηχανή για την τελειότητά της. Είναι χαριτωμένα καμωμένη, πανάλαφρη και αστράφτει στο σκοτάδι... Για μεγάλο διάστημα δεν τολμούσα να τη χρησιμοποιήσω. Τέλεια καθώς ήταν, μου φαινόταν πλάσμα ανώτερο, που θα ήταν ανεπίτρεπτο να υποστεί την παραμικρή ζημιά από τυχόν κακομεταχείριση... Το απαλό της άγγιγμα αρκούσε για να με κάνει ευτυχισμένο... ", "... ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρο επιπλέον στο κύμα...", που θα έγραφε κι ο Παπαδαμάντης ...

Αποκόπτεται από τους φίλους του ο αφηγητής μας. Του αρκεί η σχέση του με τη γραφομηχανούλα. Η σχέση του με αυτήν γεμίζει την ύπαρξή του "Σύντομα απέκτησε για μένα μεγαλύτερη σημασία απ΄ ό,τι μια σύζυγος ή οι φίλοι... εφορμούσαμε από το αριστερό περιθώριο προς το άγνωστο και γυρνούσαμε πάλι πίσω ..." Μουτζουρώνει σ' αυτήν ακατανόητα για τους άλλους αλλά κατανοητά για τον ίδιο και τη μηχανούλα, σχέδια με γράμματα και αριθμούς... Ζει σε έκσταση καθημερινή...

Μέχρι που η μηχανούλα "αρρώστησε". Κάποιο πλήκτρο της δεν λειτουργούσε. Ένας άγνωστος άνδρας, ειδικός από το πουθενά, ανέλαβε να την επισκευάσει. Την πασπάτεψε, την άνοιξε και τελικά την επιδιόρθωσε. Το ελαττωματικό πλήκτρο ξαναλειτούργησε αλλά η σχέση είχε υποστεί ανεπανόρθωτο πλήγμα. Ο αφηγητής αισθάνθηκε προδομένος από τη μηχανούλα, η οποία χωρίς αντιστάσεις δέχτηκε τις περιποιήσεις ενός άλλου. Ενός αγνώστου. Έτσι η αγάπη του γι΄ αυτήν σβήνει.
"Δεν της αξίζει να τη νοσταλγεί κανείς", μας λέει. Στην τελική, δεν ήταν παρά μία από τις πολλές ίδιες μηχανές γραφής που κυκλοφορούν σε ειδικά καταστήματα. Έκτοτε τη χρησιμοποιεί μόνο ως αντικείμενο. Επανασυνδέεται με το αντικείμενο-γραφομηχανή και τη χρησιμοποιεί μόνο για να γράφει ασήμαντα πράγματα...

Σύμφωνα με την κατατοπιστική εισαγωγή του Νικήτα Σινιόσογλου, "Η γραφομηχανούλα" είναι από τα αφηγήματα που εκφράζει όσο λίγα το κλίμα του μοντερνισμού, σύμφωνα με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν με δυσθυμία ότι η σχέση μας με τα πράγματα και, βεβαίως με τα πρόσωπα, είναι όχι μόνο εφήμερη αλλά και αντικαταστάσιμη.. "Η Γραφομηχανούλα" είναι μια καλυμμένη κριτική στη νεωτερικότητα. Το βαθύτερο νόημά της είναι ο απομαγευμένος τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος της νεωτερικόητας συνδέεται με τα αντικείμενα, τα άλλα πρόσωπα και εντέλει με τον ίδιο του το εαυτό ..

Εμφανείς οι επιρροές από τον Βάλτερ Μπένγιαμιν και τον Φρ. Νίτσε...

Ζίγκφριντ Κρακάουερ, Η γραφομηχανούλα/ Nietzche ex machina, εκδόσεις Κίχλη/Τα άστεγα